بدیع‌الزمان ابوالعز بن اسماعیل بن رزاز جَزَری (درگذشتهٔ ۶۰۲ ق) پدر علم رباتیک جهان، مهندسی مسلمان از جزیره در شمال بین النهرین بود. جزری در کتابی که نوشت طرز کار و ساخت ۵۰ دستگاه که خود ساخته و به کار برده را تشریح می‌کند. این دستگاه‌ها شامل ساعت‌های آبی و شمعی، ظرف‌ها و فواره‌های خودکار، وسایل آبرسانی از نهر و چاه، ابزار خودکار نواختن نی و دیگر وسایل از جمله قفل رمزی و قفل کلون‌دار و ابزار هندسی است. بخش عمده اسباب و تعبیه‌هایی که وی در آن شرح می‌دهد اختراع خود او بوده‌است.
یکی از کارهای جالب الجزری فواره ای بود که می توانست به طور خودکار آب را بین دو مسیر تقسیم کند.
 |
مدلی از این وسیله در برنامه تلویزیونی جزیره دانش به نمایش در آمد. در این وسیله آب از مجرای بالایی وارد دستگاه می شود.
![Program-17[(006741)2017-04-07-13-42-58]2](/images/media/Jazire_danesh/17/Program-17[(006741)2017-04-07-13-42-58]2.jpg) |
مسیر آب طوری است که در ظرف کوچک سمت چپ جمع می شود.
![Program-17[(006763)2017-04-07-13-43-09]](/images/media/Jazire_danesh/17/Program-17[(006763)2017-04-07-13-43-09].jpg) |
وقتی در این ظرف آب زیادی جمع شود سنگین شده و مرکز جرم آن بیرون محور چرخش قرار می گیرد در نتیجه کج شده و آبش خالی می شود.
![Program-17[(006949)2017-04-07-13-43-42]](/images/media/Jazire_danesh/17/Program-17[(006949)2017-04-07-13-43-42].jpg) |
|
|
![Program-17[(006960)2017-04-07-13-43-53]](/images/media/Jazire_danesh/17/Program-17[(006960)2017-04-07-13-43-53].jpg)
همزمان با خالی شدن آب، اهرمی مسیر آب را به سمت ظرف سمت راست منحرف می کند و آب در ظرف سمت راست جمع می شود.
|
|
![Program-17[(006979)2017-04-07-13-44-16]](/images/media/Jazire_danesh/17/Program-17[(006979)2017-04-07-13-44-16].jpg)
وقتی در ظرف راست آب زیادی جمع شود سنگین شده و مرکز جرم آن بیرون محور چرخش قرار می گیرد در نتیجه کج شده و آبش خالی می شود.
|
|
|
|
![Program-17[(007037)2017-04-07-13-44-25]](/images/media/Jazire_danesh/17/Program-17[(007037)2017-04-07-13-44-25].jpg)
![Program-17[(007055)2017-04-07-13-44-38]](/images/media/Jazire_danesh/17/Program-17[(007055)2017-04-07-13-44-38].jpg)
و این کار بارها و بارها به طور خودکار تکرار می شود.
جزیره دانش قسمت هفدهم |
